Home | Tekenlessen Sierk Schröder

Tekenlessen

Tekenlessen Sierk Schröder

Lessen in anatomie van de menselijke figuur, door Sierk Schröder gegeven in Ars, in 1977 (Ars Aemula Leiden) Serie van 8 lessen (als voorbereiding op de lessen uitgeschreven door Sierk Schröder - met voorbeeldtekeningen - en door de Stichting Sierk Schröder uitgetypt)

Terug naar les 7

ACHTSTE LES. Vrij tekenen met correctie

Dames en heren,
Het is vanavond de laatste les.
Ik heb u beloofd (op uw eigen verzoek) nog iets te vertellen over de details van de kop. We hebben de kop de vorige keer als groot geheel (een kantelend en draaiend ding) behandeld. Maar áán dat merkwaardige eivormige, bolvormige ding zitten uitsteeksels, piramide- en schelpvormige als bij neus en oor, bollen in holten als bij het oog, en trechtervormige, zeeanemoonachtige, zuigende en spugende kratervormen als bij de mond.
Ik had deze laatste les willen besteden aan samenvattende correcties over alles wat we behandeld hebben. Want deze acht lessen moet u eigenlijk beschouwen als een soort leeslessen. Een figuurtekening lezen, de vorm van een mens lezen, dat is eigenlijk de kern geweest van deze lessen.
Letters schrijven leer je doen met de hand, maar lezen is begrijpen wat die letters betekenen.

Ik zou het daarom prettig vinden – vóór ik verder ga met u enkele wenken en opmerkingen te geven bij het tekenen van oren, ogen, neus en mond. Met u samen naar aanleiding van wat we zo besproken hebben een paar tekeningen van grote meesters te lezen.
Dit is een arm, maar kunt u het lezen? Voorbeeld, tekenen en uitleggen.
Praatjes bij enkele reproducties.
Zo zijn er leesbare en onleesbare tekeningen – Rodin – Picasso – Griekse vazen – Ingres.
Gaan we nu terug naar het onderwerp van vanavond, de details van het menselijk gelaat, dan is ook hier weer voor u het lezen belangrijker dan het schrijven. Dit lezen is voor ons schilders “zien” en zien is begrijpen, voor jezelf verklaren en in laatste instantie het in gedachte omvormen tot een eigen visie van de werkelijkheid, die alle fasen van réalisme tot abstractie kan doormaken.

Beginnen we bij de mond
Ik zou u willen voorstellen: doe uw ogen eens dicht en voel eens langs uw mond. Dan betast je niet een spleet, een plat ding, maar je voelt dat de mond rond gaat. Dat zie je het beste als iemand het hoofd achterover buigt of naar voren. Denk om het om het touwtje. Maar ook, en vooral van opzij
zien we die trechterachtige, kraterachtige vorm.

Bij kleine kinderen steekt de mond nog uit vóór de top van de neus. Door deze bouw te bestuderen, verandert onze hele opvatting over de mond.

Van voren is de mond gelijk, maar wat gebeurt er als dat gezicht draait? Dan wordt de … [onleesbaar, ndr] korter. Wat gebeurt er als de kin omhoog gaat of omlaag. Bij draaiing in de hals komen natuurlijk alle combinaties voor die men zich denken kan. Voor een goed begrip van de mond is het nodig ook studies te maken van de open mond. Tekeningen van Leonardo en mondenstudies. Ik stel voor een blad schetsen te maken van de mond waarbij u deze aan … [onleesbaar,ndr] komt. Half uur.
_______________________________
De neus.
Een piramidevormig uitsteeksel.

De neus van Alfrink. Polyeder veelvlak.

Ook hier geldt: het principe van de …… Om de neus-top naar voren te laten komen, kan het aanbrengen van schaduw [moeilijk leesbaar, ndr] heel veel helpen. Contour is razend moeilijk (Matisse tegenover Hals)

Het oog
In de schedel zijn twee spelonken. Daarin liggen de oogbollen. Om daar een goed begrip van te krijgen, nodig ik u uit de ogen te sluiten en het gesloten oog te betasten, opzij, van voren, driekwart en omhoog kijkend.

Twee grote groepen van ogen: de Latijnse, Velasquez etc. en de Noordelijke: Troelstra, Hals.
Voorbeelden geven.

Het oor
Het belangrijkste van het oor kunt u voelen als u met uw vinger nagaat hoe het oor aan de kop bevestigd is.
Het is geen oor van een theekopje, zoals men het maar al te graag tekent. Het is een trechter, een trompet, een huidplooi die uit de kop voortkomt en er niet tegenaan geplakt zit.

Als voorbeeld voor de groei het duivels-oor, het apen-oor en het muizen-oor.

Gewapend met deze observatie – tips, die ik u gaf als een reisleider die u in een schoon bouwwerk rondleidt, zult u in het vervolg, hoop ik, meer zien en begrijpen van het architectonisch wonder dat het menselijk lichaam is. U zult misschien de pé hebben aan die docerende stem van de reisleider.
Er zullen reizigers op onze tocht langs het bouwwerk van ons lichaam zijn, die zeggen “hield die man maar eens zijn mond, ik kan de schoonheid niet meer zien, door zijn geklets.”
Maar na de reis thuisgekomen, hoop ik dat u erkennen zult, dat u zonder hem nog niet een tiende gezien zou hebben van alles wat u nu getoond is.

Terug naar het begin

© Uit het archief van de Stichting Sierk Schröder – www.sierkschroeder.com
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door print-outs, kopieën, of op welke manier dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Stichting Sierk Schröder.
Voor schriftelijke toestemming kunt u contact opnemen met de Stichting Sierk Schröder.